Od dłuższego czasu Ministerstwo Sprawiedliwości informuje o możliwych zmianach w prawie spadkowym. Nowelizacja przepisów Kodeksu cywilnego i przepisów proceduralnych nastąpi w 2023 roku. Dokładnej treści przepisów prawnych jeszcze nie znamy, ale wiemy, jakich zagadnień mają dotyczyć.
Testamenty szczególne
Ustawodawca zmodyfikuje przede wszystkim normy prawne odnoszące się do tzw. testamentów szczególnych. Chodzi tu o testament podróżny, wojskowy i ustny. Jeśli chodzi o testamenty ustne, to legislatorzy postulują taką modyfikację przesłanek zasadności jego sporządzenia, która obejmować będzie sytuacje nagłe. Takie rozwiązanie przyczyni się w ocenie projektodawców do ograniczenia przypadków fałszowania testamentów ustnych. Potrzeba sporządzenia takiego testamentu występuje np. w przypadku obawy rychłej śmierci spadkodawcy. Do tego sytuacja ta musi cechować się nagłością. Wątpliwe jednak jest, czy taka zmiana spowoduje faktycznie spadek liczby prób fałszerstwa, czy wywoła problemy interpretacyjne.
Terminy
Testamentów ustnych dotyczy również zmiana terminu, jaki czas będą mieli świadkowie testowania na potwierdzenie i spisanie ostatniej woli. Aktualnie świadkowie mają na to czas przez rok od dnia złożenia oświadczenia woli przez spadkodawcę. Planuje się skrócenie tego terminu do jednego miesiąca.
Testament w podróży
Postuluje się w doktrynie i orzecznictwie usunięcie przepisów, które statuują konstrukcję tzw. testamentów podróżnych. Zgodnie z art. 953 k.c. podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym można sporządzić testament przed dowódcą statku lub jego zastępcą. Spadkodawca oświadcza swą wolę dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności dwóch świadków. Rozwiązanie to jest bardzo rzadko stosowane w praktyce i dlatego jako regulacja „martwa” prawdopodobnie zostanie usunięta z Kodeksu cywilnego.
Testament w wojsku
Ministerstwo nie ma z kolei planów usunięcia tych przepisów kodeksowych, które odnoszą się do możliwości sporządzania testamentów wojskowych. Ustawodawca zamierza rozszerzyć zakres sytuacji faktycznych, których wystąpienie pozwoli żołnierzom i osobom cywilnym związanym z wojskiem na rozrządzenie majątkiem na wypadek śmierci. Teraz taka forma testowania jest możliwa w przypadku ogłoszenia mobilizacji, w trakcie wojny lub pozostawania w niewoli. Prawodawca chce rozszerzyć ten katalog tak, aby uwzględniał również pozostałe przypadki wykonywania zadań wojskowych – w kraju i za granicą. Chodzi tu przykładowo o międzynarodowe misje pokojowe NATO czy Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Co więcej Ministerstwo chce skrócić okres ważności testamentów szczególnych z sześciu do trzech miesięcy. Upływ tych trzech miesięcy spowoduje utratę mocy testamentu szczególnego, a więc będziemy traktować go jako nieistniejący.
Pozostałe zmiany
Proponowanych zmian jest więcej i dotyczą one przykładowo ograniczenia kręgu spadkobierców ustawowych; czy lepszej ochrony małoletnich spadkobierców. Ponadto prawodawcy chcą dodać nowe przesłanki niegodności dziedziczenia w postaci uporczywego uchylania się od obowiązku alimentacyjnego. Jak widać, zmiany mają charakter dość istotny, ale trzeba poczekać na ich ostateczny kształt i prace w Sejmie.
Foto: pixabay.com
